Tổng hợp 10 lỗi trong CNC thường gặp & cách khắc phục lỗi máy CNC

Máy CNC sau một thời gian sử dụng thường phát sinh sự cố gây gián đoạn sản xuất, từ lỗi phần mềm, hỏng trục đến mất gốc tọa độ. Việc hiểu rõ các lỗi trong CNC và biết cách khắc phục lỗi máy CNC đúng kỹ thuật sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, chi phí và bảo vệ thiết bị. Cùng khám phá bài viết dưới đây để nắm rõ 10 lỗi thường gặp và hướng xử lý hiệu quả nhất!

10 lỗi thường gặp và cách khắc phục lỗi máy CNC

Các lỗi trong CNC và cách khắc phục lỗi máy CNC

1. Máy CNC gỗ lỗi không sửa được chương trình

* Các lỗi trong CNC:

Đây là tình trạng máy không nhận hoặc không chạy chương trình gia công, thường gặp ở các xưởng gỗ khi thao tác lập trình hoặc chuyển file. Nguyên nhân có thể do:

• Lỗi phần mềm điều khiển, file G-code bị lỗi hoặc không tương thích.
• Bộ nhớ máy đầy, hoặc phần mềm bị virus, nhiễm mã độc.
• Hỏng phần cứng như ổ cứng, RAM, card điều khiển.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Kiểm tra và cài đặt lại phần mềm điều khiển, cập nhật phiên bản mới nhất.
• Quét virus, kiểm tra file G-code trước khi chạy.
• Thay thế phần cứng bị lỗi nếu cần thiết.
• Nếu vẫn không thể sửa được chương trình, nên liên hệ kỹ thuật viên chuyên nghiệp sửa chữa máy CNC gỗ lỗi không sửa được chương trình để được hỗ trợ chuyên sâu.

2. Lỗi driver, card điều khiển

Driver là bộ phận quan trọng, đóng vai trò như “bộ não” điều khiển các động cơ của máy CNC. Khi driver bị hỏng, máy sẽ không thể hoạt động chính xác, dẫn đến các lỗi như trục không di chuyển, động cơ rung lắc hoặc máy hoạt động không theo ý muốn.

* Các lỗi trong CNC:

• Driver có thể hư hỏng do hiện tượng quá nhiệt, quá áp hoặc do linh kiện bên trong bị lão hóa.
• Dây nối giữa driver và động cơ có thể bị đứt, lỏng hoặc tiếp xúc không tốt.
• Con trượt ở trục có thể bị kẹt vì bụi bẩn tích tụ, thiếu dầu bôi trơn hoặc hao mòn.
• Driver không nhận điện có thể do nguồn cấp bị hỏng hoặc dây kết nối bị lỏng lẻo.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Kiểm tra dây kết nối, thay thế nếu phát hiện bị đứt hoặc lỏng.
• Thay mới driver tương thích nếu driver bị hỏng.
• Tra nhớt hoặc dung dịch bôi trơn R7 vào con trượt rồi di chuyển trục qua lại để dầu thấm vào ổ trượt. Nếu vẫn kẹt, cần thay con trượt mới.
• Đảm bảo nguồn điện ổn định, tránh quá áp hoặc quá nhiệt.

Ảnh lỗi driver, card điều khiển

3. Spindle (trục chính) không hoạt động

Spindle (trục chính) là bộ phận trung tâm của máy CNC, thực hiện chức năng quay dao cắt để tiến hành quá trình gia công. Khi Spindle gặp trục trặc và không hoạt động, toàn bộ quy trình vận hành của máy CNC sẽ bị gián đoạn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và hiệu quả làm việc.

* Nguyên nhân:

• Nguồn điện và biến tần gặp vấn đề như tắt/mở nguồn đột ngột, nguồn điện không ổn định hoặc biến tần phát sinh lỗi.
• Kết nối giữa card điều khiển và Spindle bị gián đoạn do card hoặc dây kết nối bị lỏng, hỏng hoặc không chắc chắn.
• Dây nguồn cấp điện cho Spindle bị hỏng, đứt hoặc chập mạch, làm mất nguồn điện truyền tới.
• Nguồn điện cung cấp cho Spindle không đủ do đấu nối sai hoặc thiếu dây cấp.
• Spindle bị hư hại do sử dụng lâu ngày, hoạt động quá tải hoặc lỗi kỹ thuật bên trong.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Tắt hoàn toàn máy CNC, chờ cho biến tần ngừng hoạt động hoàn toàn trước khi khởi động lại để ổn định nguồn điện.
• Ngắt nguồn máy tính, kiểm tra và cắm lại các dây kết nối giữa card điều khiển và Spindle, đảm bảo cố định chắc chắn.
• Kiểm tra dây nguồn của Spindle; nếu phát hiện hư hỏng, cần thay thế dây mới để đảm bảo cung cấp điện liên tục.
• Đảm bảo kiểm tra lại hệ thống đấu nối nguồn điện cho Spindle, sửa chữa nếu có sai sót để cung cấp đủ điện áp cần thiết.
• Nếu Spindle đã bị hỏng nặng do hao mòn hoặc quá tải, nên tham khảo hướng dẫn từ nhà sản xuất để tiến hành sửa chữa hoặc thay mới đúng cách.

Ảnh Spindle không hoạt động

4. Các trục không chạy hoặc di chuyển bất thường

* Các lỗi trong CNC:

• Kết nối giữa card điều khiển và máy tính bị lỏng lẻo, khiến tín hiệu điều khiển không ổn định hoặc bị mất kết nối hoàn toàn.
• Phần mềm điều khiển máy CNC gặp lỗi hoặc driver của card điều khiển không tương thích hoặc đã lỗi thời.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Kiểm tra card điều khiển, vệ sinh chân PCI, đảm bảo kết nối chắc chắn.
• Cài lại phần mềm, cập nhật driver.
• Kiểm tra dây từ hộp điều khiển đến động cơ trục, thay dây nếu bị đứt ngầm.
• Kiểm tra và thay thế driver nếu cần.

5. Máy CNC bị mất gốc tọa độ hoặc mất bước

* Các lỗi trong CNC:

• Máy CNC chưa được nối đất đúng cách khi lắp đặt, dẫn đến hoạt động không ổn định và mất gốc tọa độ.
• Cảm biến trên các trục máy bị hỏng hoặc mất độ nhạy sau một thời gian sử dụng, gây sai lệch vị trí tọa độ.
• Người vận hành chưa thực hiện thao tác đưa máy về vị trí gốc tọa độ trước khi bắt đầu chạy chương trình, làm máy không xác định được điểm xuất phát chính xác.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Ngay lập tức kiểm tra và tiến hành nối đất đúng quy cách cho máy CNC để đảm bảo an toàn và ổn định trong quá trình vận hành.
• Kiểm tra, bảo dưỡng và thay thế các cảm biến trục bị hư hỏng để máy nhận diện vị trí chính xác.
• Luôn thực hiện thao tác thiết lập hoặc hiệu chỉnh về tọa độ gốc trước khi vận hành máy để đảm bảo máy hoạt động chính xác theo thiết kế.
• Nối đất đúng kỹ thuật cho máy và máy tính điều khiển để tránh nhiễu tín hiệu.

6. Sản phẩm cắt bị lệch, không chính xác

* Các lỗi trong CNC:

• Khớp nối, gối đỡ vít me hoặc các vòng bi truyền động bị mòn, vỡ, dơ làm xuất hiện độ rơ dọc trục hoặc trục quay.
• Các thành phần truyền động như bánh răng, trục vít me bi, hoặc dây đai truyền động bị sai lệch, căng không đều, thiếu bôi trơn, hoặc có dị vật.
• Hệ thống máy có độ rơ cơ học do bảo trì không tốt, các kết cấu lắp ráp, gá đặt không còn chắc chắn, dẫn tới rung động trong quá trình gia công.
• Sai số từ phần mềm lập trình đường chạy dao: dữ liệu đầu vào, lỗi gia công chương trình (G-code) hoặc thiết lập sai hệ tọa độ chi tiết.
• Lỗi xuất phát từ cảm biến hành trình hoặc cảm biến hồi tiếp, khiến máy định vị sai vị trí trục.
• Động cơ truyền động các trục hết tuổi thọ, momen yếu hoặc bo mạch điều khiển động cơ kém ổn định, dẫn tới không đồng bộ chuyển động.
• Tác động nhiệt, rung động từ môi trường bên ngoài hoặc lắp đặt máy trên mặt bằng không ổn định làm giảm độ chính xác của toàn bộ hệ thống.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Kiểm tra tổng thể và tiến hành bảo dưỡng, thay thế các khớp nối, gối đỡ, bánh răng, dây đai hoặc vòng bi nếu phát hiện dấu hiệu mòn, lỏng, vỡ.
• Làm sạch và hiệu chỉnh lại hệ thống truyền động: căng chỉnh lại dây đai, đảm bảo các khớp, vít me, ổ trục hoạt động trơn tru, bôi trơn đầy đủ.
• Tiến hành kiểm tra, cân chỉnh và bảo trì định kỳ cho toàn bộ hệ cơ khí: kiểm tra kết cấu khung máy, bàn gá, độ rơ cơ học và thực hiện điều chỉnh/cố định lại các bộ phận khi cần thiết.
• Đánh giá lại chương trình gia công: kiểm tra kỹ lưỡng file G-code, hệ toạ độ, offset, cấu hình máy và các thông số thiết lập phần mềm trước khi cắt. Áp dụng phương pháp chạy mô phỏng (preview, simulation) để phát hiện lỗi sai sót tiềm ẩn.
• Đo kiểm cảm biến vị trí, thay mới nếu phát hiện tín hiệu không đều, nhiễu; hiệu chỉnh lại sensor hành trình.
• Kiểm tra hoạt động của động cơ bước/servo điều khiển các trục, kiểm tra bo điều khiển, thay mới hoặc sửa chữa động cơ khi phát hiện hư hỏng.
• Đảm bảo máy được đặt trên nền vững chắc, tránh rung động ngoại cảnh. Nếu môi trường thay đổi nhiệt độ lớn, nên cân nhắc tới hiệu chỉnh bù nhiệt tự động cho máy.
• Định kỳ kiểm tra độ chính xác bằng các dụng cụ đo chuyên dụng; hiệu chỉnh lại máy nếu sai số vượt chuẩn.

7. Máy CNC bị lỗi phần mềm điều khiển

* Các lỗi trong CNC:

• Máy không nhận lệnh hoặc phản hồi chậm, các thao tác gia công bị ngắt đoạn, sản phẩm bị lỗi hoặc máy đột ngột treo, reset.
• Chương trình điều khiển (driver, firmware, phần mềm vận hành như G-code interpreter) gặp lỗi, xung đột phần mềm, nhiễm virus hoặc bị lỗi hệ thống.
• Các thông số cài đặt cấu hình, offset, hiệu chỉnh không chính xác hoặc bị mất do lỗi bộ nhớ hoặc lỗi ghi/đọc dữ liệu trên máy.
• Vi mạch hoặc bo mạch điều khiển (Mainboard, module PLC...) bị hỏng, chập cháy do nguồn điện không ổn định hoặc tuổi thọ linh kiện giảm

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Cài đặt lại toàn bộ phần mềm điều khiển, driver và firmware; đảm bảo các phiên bản sử dụng tương thích với máy CNC, hệ điều hành và các phụ kiện mở rộng.
• Thực hiện quét và diệt virus, malware tối ưu hóa hệ điều hành, sao lưu định kỳ các file quan trọng để hạn chế nguy cơ mất dữ liệu khi có sự cố.
• Kiểm tra và cấu hình lại các tham số kỹ thuật trên phần mềm điều khiển: thiết lập lại toạ độ gốc (home), offset dao, bù lỗi máy (pitch error), lập lại reference point...
• Tiến hành kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế các vi mạch, board điều khiển máy nếu phát hiện tín hiệu điều khiển không ổn định, xuất hiện lỗi phần cứng.
• Nên lựa chọn sử dụng phần mềm điều khiển có bản quyền hoặc nguồn uy tín, tránh dùng bản lậu để hạn chế nguy cơ nhiễm mã độc, lỗi chức năng vận hành lâu dài.
• Đối với các lỗi phát sinh liên quan tới hệ điều hành, cần cài đặt lại hoặc nâng cấp hệ điều hành máy tính kết nối (nếu có).

Ảnh máy CNC bị lỗi phần mềm điều khiển

8. Sửa bộ phận hơi máy CNC (lỗi khí nén, thủy lực)

* Các lỗi trong CNC:

Hệ thống khí nén, thủy lực điều khiển các chức năng như kẹp phôi, thay dao tự động, làm mát… Nếu gặp lỗi sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình gia công, cần đặc biệt lưu ý đến việc sửa bộ phận hơi máy CNC để đảm bảo thiết bị vận hành ổn định.

* Nguyên nhân:

• Van khí bị kẹt, rò rỉ khí, áp suất khí không đủ.
• Bộ lọc khí bị tắc, dầu bôi trơn không đạt chất lượng.
• Thiết bị như bơm dầu, cảm biến áp suất bị hỏng.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Vệ sinh, thay thế bộ lọc khí, kiểm tra và điều chỉnh áp suất.
• Kiểm tra, sửa chữa bộ phận hơi máy CNC, thay mới van, bơm, cảm biến bị hỏng nếu cần thiết.
• Đảm bảo hệ thống khí nén, thủy lực luôn sạch, đủ áp suất và được bảo trì định kỳ.

9. Gãy mũi dao, gãy dao ở cổ dao

* Các lỗi trong CNC:

• Đầu kẹp bị hao mòn: Phần đầu kẹp tại cổ dao trải qua thời gian dài sử dụng hoặc do bảo dưỡng không đúng quy cách nên bị mài mòn, làm giảm khả năng giữ dao chắc chắn.
• Sử dụng dao không thích hợp: Chọn dao có chất lượng thấp, không phù hợp với loại vật liệu gia công hoặc sử dụng sai cách cũng dễ gây gãy dao.
• Tham số gia công không chính xác: Tốc độ cắt quá cao, áp lực lớn hoặc các thông số cắt không phù hợp gây ra lực tác động mạnh, khiến mũi dao dễ bị gãy.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Thay mới đầu kẹp và ốc mũ bằng linh kiện chất lượng tốt nhằm đảm bảo độ cố định chắc chắn và ổn định khi gia công. Đồng thời, thực hiện bảo trì định kỳ theo đúng lịch trình.
• Sử dụng dao cắt chất lượng cao, phù hợp với loại vật liệu và chế độ gia công để đảm bảo hiệu quả và tuổi thọ của dao.
• Kiểm tra và điều chỉnh lại các tham số gia công như tốc độ, áp suất, chiều sâu cắt để quá trình hoạt động duy trì ổn định và an toàn cho máy cũng như sản phẩm.

Ảnh gãy mũi dao máy CNC

10. Máy CNC bị rò điện, lỗi nguồn điện

* Các lỗi trong CNC:

• Có hiện tượng giật điện khi chạm vào máy.
• Nghe thấy tiếng nổ lách tách phát ra từ thiết bị.
• Ngửi thấy mùi khét, báo hiệu có sự cố điện.
• Dây điện, ổ cắm hoặc các thiết bị liên quan bị hư hỏng, rò rỉ điện.
• Dây nối đất không đảm bảo kết nối hoặc bị hỏng, gây mất an toàn.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ, tuân thủ các quy định an toàn về điện, sau đó kiểm tra kỹ các khu vực điện quanh máy như dây cáp, ổ cắm và thiết bị liên quan để tìm ra điểm phát sinh hiện tượng rò điện.
• Khi đã tìm được vị trí rò điện, cần ngay lập tức cắt nguồn điện cung cấp cho máy CNC. Sử dụng các công cụ cách điện chuyên dụng để đảm bảo an toàn trong quá trình xử lý sự cố.
• Đảm bảo dây nối đất của máy CNC được kết nối chắc chắn, không bị đứt hay lỏng lẻo. Đồng thời, kiểm tra điện trở nối đất theo tiêu chuẩn hiện hành (tại Việt Nam là 10 ohm) để đảm bảo hệ thống an toàn khi vận hành.

Những lưu ý VÀNG để sửa chữa các lỗi máy CNC an toàn và hiệu quả

• Đảm bảo máy CNC đã tắt, ngắt nguồn điện cũng như các nguồn năng lượng tiềm ẩn khác như khí nén hoặc thủy lực để ngăn chặn nguy cơ giật điện, rò điện hoặc các tai nạn ngoài ý muốn.
• Luôn mang găng tay cách điện, kính bảo hộ, giày bảo hộ và chỉ dùng các dụng cụ chuyên dụng phù hợp với hạng mục sửa chữa để bảo vệ bản thân khỏi những rủi ro cơ khí và điện tử.
•  Không tự ý sửa chữa nếu thiếu kinh nghiệm hoặc chưa hiểu máy; nên liên hệ đội ngũ chuyên môn để đảm bảo an toàn tuyệt đối và hiệu quả tối đa.
• Luôn giữ lại hoặc kiểm tra các tấm bảo vệ, lưới che, nắp chắn trên máy trước - trong - và sau khi sửa chữa, tránh tiếp xúc trực tiếp với trục, bánh răng, đầu dao đang quay hoặc bộ phận truyền động khác.
• Đảm bảo dây tiếp địa tốt, đạt điện trở tiêu chuẩn; kiểm tra nút dừng khẩn cấp, hệ thống cảnh báo hoạt động sẵn sàng để đảm bảo an toàn điện tối đa cho cả người và máy.
• Quan sát, lắng nghe tiếng động lạ, kiểm tra các bộ phận bị hao mòn: bạc đạn, trục, bánh răng, bo mạch, dây nguồn, cảm biến…, vệ sinh/làm sạch/làm nguội máy trước hoặc sau khi thao tác.
• Thường xuyên thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng toàn diện nhằm phát hiện sớm và ngăn ngừa các lỗi lặp lại, giảm rủi ro hỏng hóc, nâng cao tuổi thọ máy.

Việc nhận biết sớm các lỗi trong CNC và áp dụng đúng cách khắc phục lỗi máy CNC sẽ giúp bạn tiết kiệm chi phí, duy trì hiệu quả sản xuất và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Đừng quên bảo dưỡng định kỳ, sử dụng linh kiện chính hãng và liên hệ chuyên gia khi gặp sự cố phức tạp. Nếu bạn cần tư vấn liên hệ ngay Kỷ Nguyên Máy qua hotline: 077.209.8686.