Tìm hiểu cấu tạo máy cắt plasma CNC dành cho người mới

Máy cắt plasma CNC hoạt động dựa trên việc tạo hồ quang plasma siêu nóng có khả năng làm nóng chảy kim loại và thổi bay lớp kim loại nóng chảy nhằm thực hiện cắt chính xác tới 30mm theo đường điều khiển số CNC. Việc hiểu rõ cấu tạo máy cắt plasma giúp người dùng nắm bắt các bộ phận chính như: khung máy - bàn cắt, bộ nguồn plasma, mạch khởi động hồ quang đến mỏ cắt plasma, hệ thống chuyển động trục X-Y, bộ điều khiển chiều cao, máy tính - phần mềm CNC, hệ thống làm mát và khí cắt... Đây là nền tảng kiến thức cần thiết để vận hành và bảo dưỡng máy cắt plasma CNC một cách hiệu quả trong môi trường cơ khí hiện đại. Hãy cùng khám phá chi tiết từng bộ phận trong bài viết dưới đây!

Ảnh tìm hiểu cấu tạo máy cắt plasma CNC dành cho người mới

Plasma là gì?

Plasma là trạng thái thứ tư của vật chất sau rắn, lỏng và khí, gồm một chất khí bị ion hóa với số lượng gần như bằng nhau các ion tích điện dương và electron tích điện âm, dẫn điện tốt. Hồ quang plasma là một dòng điện plasma có nhiệt độ rất cao, thường dùng trong hàn và cắt kim loại. Đây là dạng khí nóng bị ion hóa, có khả năng dẫn điện và truyền nhiệt rất lớn, nhiệt độ có thể đạt tới hàng chục nghìn độ C, giúp làm nóng chảy hoặc cắt vật liệu kim loại hiệu quả.

Cấu tạo máy cắt plasma CNC như thế nào?

Máy cắt plasma CNC là thiết bị gia công kim loại hiện đại, sử dụng dòng khí plasma có nhiệt độ cực cao để cắt xuyên qua các vật liệu dẫn điện như thép, inox, nhôm, đồng… Điểm nổi bật của máy là việc tích hợp công nghệ điều khiển số CNC, cho phép tự động hóa chuyển động đầu cắt nhờ máy tính và phần mềm, bảo đảm cắt với độ chính xác cao theo các bản vẽ kỹ thuật số.

Cấu tạo máy cắt plasma CNC gồm nhiều bộ phận, nhưng chủ yếu bao gồm:

1. Khung máy và bàn cắt CNC

• Khung máy vững chắc, làm từ thép chịu lực, giúp chống rung khi vận hành.
• Bàn cắt: nơi đặt vật liệu, có thể tích hợp rãnh thoát phôi hoặc hệ thống làm mát.

Ảnh khung máy và bàn cắt

2. Bộ nguồn cung cấp năng lượng plasma CNC, dòng plasma

• Bộ phận chuyển đổi và cung cấp dòng điện một chiều cao áp (phổ biến 240–400VDC).
• Thép 3mm có thể cắt bằng nguồn 12A và 120V, thép 20mm có thể cần nguồn 60A và 240V. Bất kỳ vật liệu nào dày hơn 30mm có thể cần máy cắt plasma ba pha.
• Khí ion hóa tạo thành luồng plasma có nhiệt độ trên 20,000°C, làm nóng chảy và thổi bay kim loại tại điểm cắt.
• Cung cấp tia lửa điện để chuyển khí nén thành plasma.

Ảnh bộ nguồn cung cấp năng lượng plasma

3. Mạch khởi động hồ quang CNC

• Hệ thống tạo điện áp xoay chiều cao (5,000–10,000VAC) kích hoạt quá trình tạo plasma ban đầu.
• Đảm nhiệm tạo tia lửa điện để ion hóa khí cắt.

Ảnh mạch khởi động hồ quang

4. Mỏ cắt (đầu cắt) plasma CNC

• Bộ phận tạo ra tia plasma bao gồm 2 loại mỏ: hệ thống tia lửa cao tần (HFSS) hoặc hệ thống tia lửa hồ quang nhỏ (MCSP).
• Để tạo ra tia lửa điện, HFSS sử dụng điện áp cao, bao gồm một máy biến áp, tụ điện và cụm khe hở đánh lửa, trong khi hệ thống MCSP tạo ra một hồ quang mồi nhỏ từ một điện cực di động hoặc một vòi phun di động. MCSP có thể được sử dụng trên các thiết bị điện tử nhạy cảm, nhưng điều này không đúng với HFSS, loại thiết bị tạo ra quá nhiều nhiễu điện.

Ảnh mỏ cắt (đầu cắt) plasma

5. Hệ thống chuyển động trục X-Y (hệ động lực)

• Được điều khiển hoàn toàn tự động nhờ động cơ bước, servo cùng thanh răng, ray trượt và ổ trượt.
• Đảm bảo đầu cắt di chuyển chính xác theo bản vẽ CNC.

6. Bộ điều khiển chiều cao mỏ cắt CNC

• Tự động điều chỉnh khoảng cách từ đầu cắt đến bề mặt vật liệu, giúp ổn định hồ quang và chất lượng đường cắt.

Ảnh bộ điều khiển chiều cao mỏ cắt

7. Máy tính và phần mềm điều khiển CNC

• Điều khiển chuyển động mỏ cắt theo chương trình CAD/CAM, đảm bảo độ chính xác cao. Nhận, xử lý bản vẽ thiết kế, chuyển đổi thành mã lệnh điều khiển máy cắt tự động.
• Phần mềm CAD/ CAM và file lập trình: Thiết kế hỗ trợ máy tính (CAD) về cơ bản là bản thiết kế cho quá trình cắt gọt mà bạn sắp thực hiện. Khi thiết kế hoàn tất, phần mềm sản xuất hỗ trợ máy tính (CAM) sẽ chuyển đổi tệp CAD đó thành mã máy có thể đọc được. Về cơ bản, đây là hướng dẫn cho máy về cách thực hiện quy trình và có thể ở định dạng DXF (định dạng trao đổi bản vẽ), bao gồm các tọa độ X, Y và Z, đồng thời vạch ra đường đi của mỏ cắt, hoặc bất kỳ loại nào khác tương thích với máy CNC.
• Chương trình CNC: Khi tệp CAD đã sẵn sàng, nó sẽ được tải lên chương trình CNC để dịch sang mã G - ngôn ngữ mà máy CNC có thể hiểu được. Các lệnh mã được cung cấp không chỉ kiểm soát đường đi mà còn cả tốc độ di chuyển của dụng cụ. 

Ảnh máy tính và phần mềm điều khiển CNC

8. Hệ thống làm mát và khí cắt CNC

• Cấp các loại khí như: không khí nén, oxy, nitơ hoặc argon để tạo plasma.
• Giúp làm mát mỏ cắt và kéo dài tuổi thọ thiết bị qua các phương pháp truyền nhiệt như dẫn nhiệt, tỏa nhiệt và đối lưu.

9. Khí nén

• Điều này là cần thiết để đẩy plasma ra khỏi máy thông qua vòi phun để có thể cắt kim loại một cách trơn tru.

10. Vòi phun

• Điều hướng dòng plasma, xác định hình dạng đường cắt.

11. Phôi gia công

• Vật liệu này phải là kim loại vì tính dẫn điện của nó, nhưng độ cứng, độ dày và điểm nóng chảy của nó đều đóng vai trò quan trọng trong cách cắt. Ngoài các vật liệu được đề cập trong phần giới thiệu, đồng thau là một kim loại khác được sử dụng trong phương pháp này.

12. Điện cực

• Bộ phận này tạo ra tia lửa điện chuyển đổi khí nén thành plasma, giống như công tắc đánh lửa trên bếp gas.

13. Nguồn điện

• Nguồn điện có thể ảnh hưởng đến khả năng cắt của bạn. Ví dụ, thép 3mm có thể cắt bằng nguồn 12A và 120V, nhưng thép 20mm có thể cần nguồn 60A và 240V. Bất kỳ vật liệu nào dày hơn 30mm có thể cần máy cắt plasma ba pha. Nếu bạn không sử dụng máy cắt plasma cho các ứng dụng nặng, bạn luôn có thể sử dụng máy cắt plasma biến tần, tiết kiệm năng lượng hơn.

Dựa trên thông tin về cấu tạo máy cắt plasma CNC, một hệ thống mạnh mẽ và hiệu quả trong gia công kim loại, ta có thể thấy rõ các thành phần chính như khung máy, nguồn plasma và hệ thống điều khiển. Tuy nhiên, đối với những người có nhu cầu tự chế máy cắt của riêng mình, việc tìm kiếm linh kiện máy cnc tự chế giá rẻ trở thành một yếu tố then chốt để tối ưu hóa chi phí mà vẫn đảm bảo được chức năng cơ bản của máy.

Nguyên lí hoạt động của máy cắt plasma CNC

Nguyên lý hoạt động của máy cắt plasma CNC dựa trên việc tạo ra luồng plasma siêu nhiệt bằng cách phóng hồ quang điện giữa điện cực và vật liệu cắt. Bên trong đầu cắt của máy cắt plasma CNC, oxy hoặc một loại khí khác được dẫn vào đầu cắt với vận tốc cao qua lỗ phun cực nhỏ. Cùng lúc đó, một tia lửa điện được tạo ra, đốt cháy khí đến nhiệt độ cực cao, biến nó thành plasma (trạng thái vật chất tương tự khí nhưng chảy như chất lỏng). Nhiệt độ của plasma có thể đạt tới 45.000 độ F và 25.000 độ C, đủ nóng để không chỉ cắt xuyên qua kim loại mà còn làm tan chảy bất kỳ xỉ nào. Kết quả là tạo ra một đường cắt chính xác.

Quy trình cắt plasma CNC gồm các bước cơ bản:

• Khởi động máy, cấp khí đến đầu cắt.
• Hình thành hồ quang mồi bằng điện áp cao, ion hóa dòng khí.
• Dòng plasma được duy trì và tập trung tại miệng cắt, tạo ra vết cắt gọn trên vật liệu kim loại.
• Đầu cắt di chuyển theo chương trình lập sẵn trên phần mềm điều khiển CNC.

Ưu điểm máy cắt plasma

Máy cắt plasma CNC trở thành lựa chọn hàng đầu trong chế tạo cơ khí nhờ các ưu điểm vượt trội:

• Tốc độ cắt nhanh, tăng năng suất 2-3 lần so với cắt thủ công hay các phương pháp truyền thống khác.
• Đường cắt mịn, sắc nét, giảm thiểu bavia, thường không cần gia công lại.
• Kim loại dẫn điện như thép, inox, nhôm, đồng… ở nhiều độ dày khác nhau lên tới 80mm (tùy công suất máy).
• Sử dụng khí cắt phổ biến, ít tiêu hao phụ kiện khi bảo trì, đầu tư hợp lý cho quy mô công nghiệp và xưởng vừa.
• Điều khiển bởi phần mềm CNC, thao tác trực quan, không đòi hỏi kỹ thuật cao, dễ đào tạo.
• Ít tạo phôi vụn, ít xỉ, tiết kiệm nguyên liệu, thân thiện với môi trường sản xuất.
• Tuổi thọ thiết bị cao, bảo trì đơn giản, dễ thay thế phụ kiện.

Những câu hỏi thường gặp

Q1: Sự khác biệt giữa cắt plama CNC và cắt laser là gì?

Cắt plasma CNC và cắt laser CNC khác nhau về nguyên lý hoạt động, độ chính xác, chất lượng đường cắt và giá thành. Cắt plasma dùng dòng hồ quang plasma làm nóng chảy kim loại và thổi bay phần cắt, phù hợp cho kim loại dẫn điện dày, nhưng có sai số lớn hơn và đường cắt rộng khoảng 1-2mm. Cắt laser dùng chùm tia laser hội tụ năng lượng cao để làm nóng chảy hoặc bay hơi vật liệu, có độ chính xác cao với đường cắt hẹp khoảng 0,5mm, chất lượng đường cắt mịn và sắc nét, thích hợp cho kim loại mỏng và đòi hỏi chi tiết cao. Máy cắt laser có giá đầu tư cao hơn máy cắt plasma nhưng cho sản phẩm cắt chất lượng tốt hơn và ít cần xử lý sau cắt. Cắt plasma nhanh và tiết kiệm chi phí hơn nhưng đường cắt thô hơn và dễ có xỉ.

Q2: Chi phí cắt plasma là bao nhiêu?

Chi phí cắt plasma CNC phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ dày vật liệu, nguồn cắt, loại máy và vật tư tiêu hao. Trung bình, chi phí vận hành cắt plasma khoảng 100.000 - 130.000 đồng mỗi giờ (bao gồm điện năng và vật tư tiêu hao). Giá máy cắt plasma CNC hiện nay từ khoảng 70 triệu đến trên 140 triệu đồng tùy loại và cấu hình. Cắt plasma phù hợp cho kim loại dày với chi phí vận hành thấp hơn 40-60% so với cắt laser khi cắt vật liệu dày trên 10mm.

Tóm lại, nắm vững cấu tạo máy cắt plasma cnc giúp doanh nghiệp lựa chọn, vận hành và khai thác tối đa hiệu quả của thiết bị này, đáp ứng linh hoạt các yêu cầu sản xuất, gia công kim loại hiện đại. Muốn được tư vấn kỹ hơn về các loại máy CNC, hãy liên hệ ngay Kỷ Nguyên Máy qua hotline: 077.209.8686.