Quy trình bảo dưỡng máy tiện đúng cách và những lưu ý cần biết

Quy trình bảo dưỡng máy tiện đúng cách là yếu tố then chốt giúp máy luôn vận hành ổn định, kéo dài tuổi thọ. Với đặc thù làm việc trong môi trường nhiều bụi gỗ, cơ nhiệt, việc lên kế hoạch và thực hiện bảo dưỡng máy là điều vô cùng cần thiết. Bài viết dưới đây Kỷ Nguyên Máy sẽ chia sẻ các kiến thức cần thiết để bạn thực hiện quy trình bảo dưỡng máy tiện an toàn, giúp máy vận hành ổn định hơn.

Ảnh quy trình bảo dưỡng máy tiện đúng cách và những lưu ý cần biết

Vì sao nên bảo dưỡng máy tiện đúng cách?

Nhiều thợ thường có thói quen chỉ kiểm tra, sửa chữa máy tiện khi nó gặp trục trặc. Tuy nhiên việc bỏ qua quá trình bảo dưỡng, bảo trì định kỳ khiến cho máy dễ xuống cấp theo thời gian. Điều này không chỉ làm gián đoạn công việc mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn trong quá trình vận hành. Dưới đây là những lý do mà bạn cần bảo dưỡng máy CNC tiện đúng cách:

• Đảm bảo máy vận hành ổn định, chính xác và duy trì hiệu suất tối ưu trong suốt quá trình sử dụng.
• Bảo dưỡng máy tiện thường xuyên sẽ giúp kéo dài tuổi thọ của máy, hạn chế hư hỏng, hao mòn, giúp tiết kiệm chi phí sửa chữa cũng như thay thế linh kiện.
• Nâng cao mức độ an toàn cho người vận hành, giảm thiểu nguy cơ tai nạn và sự cố kỹ thuật không mong muốn xảy ra.
• Giúp giảm thời gian ngừng máy do sự cố, đảm bảo quá trình sản xuất diễn ra liên tục và hiệu quả hơn.
• Khi bảo trì, bảo dưỡng sẽ giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn, từ đó xử lý kịp thời, tránh tổn thất lớn và chi phí phát sinh không cần thiết.

Ảnh bảo dưỡng máy tiện

Hướng dẫn quy trình bảo dưỡng máy tiện đúng cách

Quy trình bảo dưỡng máy tiện được chia thành hai phần: bảo dưỡng hàng ngày và bảo dưỡng định kỳ. Việc này giúp kịp thời phát hiện sự cố, đồng thời đưa ra phương án xử lý phù hợp trước khi máy gặp trục trặc nghiêm trọng. Dưới đây là các công việc cần thực hiện trong quá trình bảo dưỡng định kỳ.

Bảo dưỡng đầu máy (Headstock)

Đầu máy là một bộ phận quan trọng trong máy tiện, nằm ở phía bên trái của máy, có chức năng giữ và truyền chuyển động quay cho trục chính, đóng vai trò trung tâm trong quá trình gia công của máy tiện. Khi bảo dưỡng phần đầu máy bạn nên thực hiện như công việc như sau:

• Vệ sinh dây đai truyền động: Tiến hành nới lỏng dây đai, nếu được thì tháo một đầu dây để kiểm tra tra hai mặt dây đai xem có dấu hiệu mài mòn, trầy xước hay nứt không. Lau rãnh dây đai bằng bàn chải không kim loại (ví dụ bàn chải đánh răng), không dùng dầu bôi trơn, dung môi hay chất tẩy rửa.
• Bảo trì puly: Vệ sinh puly bằng bàn chải cứng không kim loại để loại bỏ bụi bẩn
• Bảo dưỡng côn Morse: Cần vệ sinh sạch sẽ trước khi lắp vào đầu máy, kiểm tra các vết trầy xước hoặc gồ ghề, không dùng giấy nhám. Thay vào đó hãy sử dụng mũi taro (reamer) xử lý nhẹ nhàng.
• Cân chỉnh tâm đầu máy và đuôi máy: Đặt đầu truyền có điểm trụ vào đầu máy và điểm sống vào đuôi máy. Sau đó quay tay trục chính để kiểm tra độ đồng tâm, nếu điểm truyền hoặc điểm sống bị lắc thì xác định lại vị trí chính của tâm và đưa điểm sống đuôi máy lại gần điểm truyền đầu máy cho đến khi trùng khớp
• Chỉnh sai lệch ngang: Nới lỏng bu-lông giữ đầu máy, điều chỉnh vị trí rồi siết chặt lại. Nên dùng dụng cụ căn chỉnh côn Morse để tăng độ chính xác.
• Chỉnh sai lệch dọc: Nếu tâm đầu máy thấp hơn thì tháo đầu máy, đặt miếng đệm kim loại (shim) phù hợp giữa đầu máy và ray trượt rồi ráp lại. Nếu tâm đuôi máy thấp hơn thì đặt miếng đệm dưới hai bên bề mặt đuôi máy.

Ảnh đầu máy tiện cơ

Bảo dưỡng bề mặt dẫn hướng

Ray dẫn (Bed Ways) là đường dẫn chính nằm trên thân máy, giúp các bộ phận chuyển động như bàn dao (carriage), đuôi máy (tailstock) trượt qua lại một cách chính xác và ổn định.

• Vệ sinh: Nếu như ray dẫn bị rỉ thì dùng len théo hoặc giấy nhám 220 để vệ sinh. Lưu ý nên làm sạch ở mặt trong và mặt dưới của rãnh trượt để máy chạy trơn tru hơn. Ngược lại nếu như ray dẫn còn tốt thì dùng len thép kết hợp chất bôi trơn khô để loại bỏ bụi. Nếu có keo khô dính trên rãnh, hãy dùng dung môi do nhà sản xuất khuyến nghị, không dùng giấy nhám.
• Bôi trơn: Tiến hành thoa chất bôi trơn khô lên khăn rồi lau sạch bề măt trên, trong và mặt dưới của ray trượt. Nên tiến hành thực hiện sau khoảng 8 giờ vận hành để ngăn bụi bẩn bám và giữ cho banjo cùng đuôi máy di chuyển trơn tru.

Ảnh bề mặt dẫn hướng của máy tiện

Bảo dưỡng giá đỡ bánh răng truyền động (Banjo)

Banjo là bộ phận trượt trên băng máy tiện gỗ, dùng để giữ và điều chỉnh giá đỡ dao tiện. Khi thực hiện bảo dưỡng Banjo bạn nên thực hiện các bước như sau:

• Tháo đai ốc & vòng đệm, làm sạch bằng dung môi (mineral spirits), chú ý bề mặt tiếp xúc và góc trong.
• Tháo vít, vòng đệm và tay quay, rút trục banjo ra.
• Tháo cụm trượt, xếp các bộ phận theo thứ tự để dễ ráp lại.
• Làm sạch toàn bộ thân banjo và lỗ trụ bằng dung môi, dùng dụng cụ cạo chất bám.
• Làm sạch trục chính và các bộ phận kẹp, tra chất bôi trơn khô vào trục và trong cụm kẹp.
• Lắp lại banjo lên băng máy, điều chỉnh lực kẹp.
• Nếu tay kẹp sai vị trí, tháo ra, vệ sinh rồi gắn lại đúng khi banjo đang kẹp chặt trên máy.

Ảnh giá đỡ bánh răng truyền động (Banjo)

Bảo dưỡng ụ đuôi (Tailstock)

• Tháo lần lượt: đai ốc, tay quay, đai ốc lớn, trục ren acme.
• Đẩy quill vào trong để lấy bu-lông chữ T ra rồi rút quill ra khỏi ụ.
• Làm sạch phần côn Morse trong ụ động
• Vệ sinh trong/ngoài quill, đặc biệt phần ren, sau đó tra chất bôi trơn khô.
• Lắp lại quill, đẩy sâu vào để gắn lại bu-lông T, hãy canh đúng rãnh trước khi siết.
• Vặn trục acme vào, lắp lại đai ốc lớn.

Ảnh ụ đuôi (Tailstock) của máy tiện

Bảo dưỡng giá đỡ dao (Toolrests)

• Luôn làm sạch bụi, keo hoặc tạp chất khác trên giá đỡ dao ngay khi thấy có.
• Đối với giá đỡ có mặt thép cứng hầu như không cần bảo trì. Nếu bị nhám, dùng đá mài kim cương để làm mịn. Có thể bị rỉ sét, nên lau định kỳ bằng khăn tẩm dầu khô để tránh rỉ và giúp dao trượt êm.
• Với giá đỡ loại bằng gang hoặc thép thường cần bảo trì thường xuyên. Khi mặt trên bị nhám, chỉ dùng dũa theo chiều cắt để mài, tránh kéo qua lại và lau với dầu khô giúp sạch, chống rỉ và trượt tốt hơn.

Ảnh giá đỡ dao (Toolrests) máy tiện

Khi nào nên bảo dưỡng máy tiện?

Bảo dưỡng toàn diện, bao gồm việc tháo rời một số bộ phận của máy tiện nên được thực hiện ít nhất sau mỗi 200 giờ sử dụng. Việc vệ sinh và bôi trơn cơ bản (không cần tháo máy) nên được thực hiện sau mỗi 50 giờ tiện. Ngoài ra bạn nên lên kế hoạch bảo dưỡng định kỳ để có thể kiểm tra chi tiết về tổng thể máy.

Bảo dưỡng máy tiện hàng tuần

Hàng tuần bạn nên thực hiện kiểm tra các hạng mục sau để bảo dưỡng máy tiện:

• Thực hiện kiểm tra trục chính của máy tiện và điều chỉnh áp suất của trục chính về mức 20psi.
• Kiểm tra lọc phôi trên thùng dầu làm nguội, loại bỏ các phôi vụi còn sót lại trong máy.
• Kiểm tra van áp suất khi nén, thực hiện điều chính áp suất về đúng mức quy định nhằm giữ được áp lực khí nén tiêu chuẩn trong quá trình gia công.
• Tiến hành vệ sinh mặt ngoài và phần rãnh thoát phôi của máy tiện, kểm tra xem dầu có bị rò rỉ ở trong các bộ phận hay không.

Bảo dưỡng máy tiện hàng tháng

Vào cuối mỗi tháng, bạn nên tiến hành bảo dưỡng máy tiện bằng cách thực hiện các công việc sau đây:

• Vệ sinh và kiểm tra băng dẫn hướng phôi, đồng thời bôi thêm mỡ bôi trơn để đảm bảo chuyển động mượt mà.
• Kiểm tra mức dầu trong hộp số, nếu thấp hơn mức tiêu chuẩn thì cần bổ sung kịp thời.
• Làm sạch và kiểm tra độ bôi trơn của các bộ phận chính như trục chính, ụ dao, mâm kẹp, đảm bảo chúng hoạt động ổn định.
• Kiểm tra hệ thống điều khiển máy, phát hiện và khắc phục sớm các lỗi kỹ thuật nếu có.

Bảo dưỡng máy tiện hàng năm

Sau một năm sử dụng liên tục, nhiều bộ phận bên trong máy có thể bị hao mòn, giảm hiệu suất hoặc phát sinh lỗi tiềm ẩn. Vì vậy, việc kiểm tra và thay thế kịp thời là cần thiết để đảm bảo máy luôn hoạt động ổn định và chính xác.

• Xả dầu cũ ở đáy hộp số, thay dầu mới, đồng thời vệ sinh và kiểm tra mức dầu tại trục chính.
• Vệ sinh và kiểm tra bộ lọc dầu, đảm bảo không bị tắc nghẽn hay bẩn.
• Thay bộ lọc khí nén tại đầu vào van khí để duy trì áp suất khí ổn định.
• Vệ sinh và tra mỡ cho chuôi dao và trục chính, giúp tăng độ bền và giảm ma sát.
• Kiểm tra độ mòn của mâm cặp, tiến hành điều chỉnh nếu cần thiết để đảm bảo độ chính xác.
• Châm thêm dầu SMTC để đảm bảo hệ thống luôn được bôi trơn đầy đủ.

Ảnh bảo dưỡng máy tiện

Những lưu ý khi bảo dưỡng máy tiện

Dưới đây là những lưu ý quan trọng bạn cần ghi nhớ khi bảo dưỡng máy tiện để đảm bảo an toàn, hiệu quả và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

• Đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất để hiểu rõ yêu cầu và các bước bảo dưỡng phù hợp với từng loại máy tiện cụ thể.
• Thực hiện bảo dưỡng định kỳ theo lịch chặt chẽ (hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng, hàng năm) nhằm duy trì hiệu suất máy và phát hiện kịp thời các sự cố.
• Kiểm tra và bổ sung dầu bôi trơn, dầu làm mát đúng mức để tránh ma sát, mài mòn và giữ cho các bộ phận chuyển động hoạt động trơn tru.
• Vệ sinh sạch sẽ các bộ phận như trục chính, bàn máy, bộ thay dao, băng dẫn hướng, puly và các khu vực thoát phoi để tránh bụi bẩn, phoi kim loại gây hỏng hóc hoặc ảnh hưởng hiệu suất.
• Kiểm tra hệ thống điện và các chi tiết máy để kịp thời phát hiện dây cáp hỏng, rò rỉ dầu, các lỗi hỏng hóc hay dấu hiệu bất thường khác.
• Bôi trơn các điểm chuyển động quan trọng bằng dầu mỡ chuyên dụng theo đúng hướng dẫn, tránh sử dụng các loại dầu không phù hợp.
• Điều chỉnh độ chính xác của các bộ phận như mâm cặp, ụ dao, đầu máy, đuôi máy để đảm bảo máy luôn gia công chính xác, tránh tạo ra sai lệch trong sản phẩm.
• Đào tạo và nâng cao kỹ năng cho người vận hành để họ thực hiện đúng quy trình bảo dưỡng, vận hành máy an toàn và hiệu quả.
• Liên hệ các đơn vị chuyên nghiệp khi cần bảo dưỡng hoặc sửa chữa phức tạp nhằm tránh gây hư hại không mong muốn và giảm thiểu thời gian máy ngưng hoạt động.

Trên đây là hướng dẫn quy trình bảo dưỡng máy tiện đúng cách từ việc vệ sinh, bôi trơn đến kiểm tra và điều chỉnh các bộ phận quan trọng. Việc thực hiện bảo dưỡng định kỳ không chỉ giúp máy hoạt động ổn định, kéo dài tuổi thọ mà còn đảm bảo độ chính xác và an toàn trong quá trình gia công. Nếu bạn có nhu cầu mua máy tiện hay các linh kiện điện tử thì hãy liên hệ Kỷ Nguyên Máy qua hotline 077.209.8686 để được tư vấn nhé.