Tổng hợp 10 lỗi trong CNC thường gặp & cách khắc phục lỗi máy CNC

Máy CNC sau một thời gian sử dụng thường phát sinh sự cố gây gián đoạn sản xuất, từ lỗi phần mềm, hỏng trục đến mất gốc tọa độ. Việc hiểu rõ các lỗi trong CNC và biết cách khắc phục lỗi máy CNC đúng kỹ thuật sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian, chi phí và bảo vệ thiết bị. Cùng khám phá bài viết dưới đây để nắm rõ 10 lỗi thường gặp và hướng xử lý hiệu quả nhất!

Ảnh 10 lỗi thường gặp và cách khắc phục lỗi máy CNC

Các lỗi trong CNC và cách khắc phục lỗi máy CNC

1. Máy CNC gỗ lỗi không sửa được chương trình

Đây là tình trạng máy không nhận hoặc không chạy chương trình gia công, thường gặp ở các xưởng gỗ khi thao tác lập trình hoặc chuyển file.

* Nguyên nhân:

• Lỗi phần mềm điều khiển: File G-code bị lỗi dữ liệu, nhiễm phần mềm bị virus, nhiễm mã độc hoặc không tương thích.
• Bộ nhớ đầy: Máy tính hoặc bộ điều khiển không còn đủ dung lượng lưu trữ để chỉnh sửa hoặc chạy file lớn.
• Hỏng phần cứng: Các bộ phận ổ cứng, RAM, card điều khiển, thẻ nhớ hoặc mạch điều khiển bị lỗi.

* Cách khắc phục:

• Kiểm tra phần mềm: Khởi động lại phần mềm điều khiển, cập nhật phiên bản mới nhất. Nếu vẫn xuất hiện thông báo lỗi, hãy cài đặt lại phần mềm từ đĩa gốc hoặc nguồn đáng tin cậy. Lưu ý, quét virus, kiểm tra file G-code trước khi chạy.
• Giải phóng bộ nhớ: Xóa các chương trình cũ không cần thiết. Di chuyển các file đã gia công xong sang thiết bị lưu trữ ngoài.
• Kiểm tra phần cứng: Nếu nghi ngờ có lỗi từ phần cứng, hãy kiểm tra và thay thế các linh kiện bị lỗi nếu cần thiết. Sao lưu dữ liệu quan trọng trước khi tiến hành.

2. Lỗi driver, card điều khiển

Driver là bộ phận quan trọng, đóng vai trò như “bộ não” điều khiển các động cơ của máy CNC. Khi driver bị hỏng, máy sẽ không thể hoạt động chính xác, dẫn đến các lỗi như trục không di chuyển, động cơ rung lắc hoặc máy hoạt động không theo ý muốn.

* Nguyên nhân

• Kết nối lỏng lẻo: Dây cáp giữa driver và động cơ hoặc giữa card điều khiển và máy tính bị đứt, lỏng.
• Driver bị hỏng: Driver bị cháy hoặc hỏng do hiện tượng quá nhiệt, quá tải, điện áp không ổn định hoặc do linh kiện bên trong bị lão hóa.
• Lỗi phần mềm/ firmware: Driver không tương thích với phần mềm điều khiển hoặc firmware bị lỗi.

* Cách khắc phục:

• Kiểm tra dây kết nối: Tắt máy, kiểm tra tất cả các dây cáp kết nối. Rút ra, vệ sinh và cắm lại thật chắc chắn. Hoặc thay thế nếu phát hiện bị đứt hoặc lỏng.
• Kiểm tra nguồn điện: Đảm bảo nguồn điện cung cấp cho driver ổn định và đúng thông số kỹ thuật.
• Thay mới driver: Đảm bảo nguồn điện ổn định, tránh quá áp hoặc quá nhiệt. Nếu driver bị hỏng, cần thay thế bằng driver mới có cùng thông số.
• Cập nhật phần mềm/ firmware: Cài đặt lại hoặc cập nhật driver mới nhất cho card điều khiển.

Ảnh Driver, card điều khiển

3. Spindle (trục chính) không hoạt động

Spindle (trục chính) là bộ phận trung tâm của máy CNC, thực hiện chức năng quay dao cắt để tiến hành quá trình gia công. Khi Spindle gặp trục trặc và không hoạt động, toàn bộ quy trình vận hành của máy CNC sẽ bị gián đoạn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và hiệu quả làm việc.

* Nguyên nhân:

• Lỗi nguồn điện/ biến tần: Nguồn điện cấp cho spindle không đủ gặp vấn đề như tắt/mở nguồn đột ngột, biến tần bị lỗi.
• Dây kết nối hỏng: Kết nối giữa card điều khiển và spindle bị gián đoạn, do card hoặc dây kết nối bị đứt/ lỏng/ hỏng hoặc chập làm mất nguồn điện truyền tới.
• Spindle quá nhiệt: Hệ thống làm mát không hoạt động, khiến spindle tự ngắt để bảo vệ.
• Hỏng spindle: Ổ bi hoặc các linh kiện bên trong spindle bị vỡ.

* Cách khắc phục:

• Kiểm tra nguồn điện/ biến tần: Tắt hoàn toàn máy CNC, chờ cho biến tần ngừng hoạt động hoàn toàn trước khi khởi động lại để ổn định nguồn điện.
• Kiểm tra dây kết nối: Ngắt nguồn máy tính, kiểm tra và cắm lại các dây kết nối giữa card điều khiển và Spindle và dây nguồn của Spindl. Đảm bảo cố định chắc chắn. Nếu phát hiện hư hỏng, cần thay thế dây mới để đảm bảo cung cấp điện liên tục.
• Kiểm tra hệ thống làm mát: Đảm bảo bơm nước hoạt động và không bị tắc nghẽn. Vệ sinh đường ống làm mát.
• Thay mới spindle: Nếu Spindle đã bị hỏng nặng do hao mòn hoặc quá tải, nên tham khảo hướng dẫn từ nhà sản xuất để tiến hành sửa chữa hoặc thay mới đúng cách.

Ảnh Spindle 

4. Các trục không chạy hoặc di chuyển bất thường

Lỗi này khiến máy không thể di chuyển theo lệnh hoặc di chuyển không đúng tọa độ.

* Nguyên nhân:

• Dây kết nối lỏng: Tương tự như lỗi driver, dây tín hiệu giữa card điều khiển và máy tính bị lỏng lẻo. Khiến tín hiệu điều khiển không ổn định hoặc bị mất kết nối hoàn toàn.
• Lỗi phần mềm điều khiển: Phần mềm điều khiển máy CNC bị lỗi khiến các lệnh không được truyền đúng.
• Kẹt cơ khí: Trục bị kẹt do bụi bẩn, thiếu dầu bôi trơn hoặc con trượt bị hỏng.
• Driver của card điều khiển: Driver không còn tương thích hoặc đã lỗi thời.

* Cách khắc phục:

• Kiểm tra kết nối: Tắt máy, kiểm tra lại tất cả các dây cáp, dây từ hộp điều khiển đến động cơ trục, card điều khiển, vệ sinh chân PCI, đảm bảo kết nối chắc chắn. Thay dây nếu bị đứt ngầm.
• Kiểm tra phần mềm: Khởi động lại hoặc cài đặt lại phần mềm điều khiển.
• Vệ sinh và bôi trơn: Vệ sinh các thanh trượt và con trượt. Tra dầu bôi trơn định kỳ để giảm ma sát.
• Kiểm tra và thay thế driver: Cài lại phần mềm, cập nhật driver (nếu cần).

5. Máy CNC bị mất gốc tọa độ hoặc mất bước

Lỗi này thường xảy ra khi máy đang gia công nhưng không thể quay về vị trí ban đầu hoặc vị trí của các trục bị sai lệch so với chương trình.

* Nguyên nhân:

• Không nối đất: Máy CNC chưa được nối đất đúng cách khi lắp đặt. Dẫn đến nhiễu điện từ làm mất tín hiệu, hoạt động không ổn định và mất gốc tọa độ.
• Cảm biến hỏng: Cảm biến giới hạn hoặc cảm biến gốc tọa độ bị mất độ nhạy sau một thời gian sử dụng, gây sai lệch vị trí tọa độ.
• Lỏng chi tiết cơ khí: Khớp nối, dây curoa bị lỏng hoặc bộ phận cơ khí bị mòn.
• Máy không xác định được điểm xuất phát: Người vận hành chưa thực hiện thao tác đưa máy về vị trí gốc tọa độ trước khi bắt đầu chạy chương trình, làm máy không xác định được điểm xuất phát chính xác.

* Cách khắc phục:

• Kiểm tra kỹ thuật nối đất: Ngay lập tức kiểm tra và tiến hành nối dây tiếp đất vào một cọc tiếp đất chôn sâu xuống đất. Đảm bảo máy CNC được nối đất đúng kỹ thuật. 
• Kiểm tra cảm biến: Kiểm tra và thay thế các cảm biến giới hạn, cảm biến gốc tọa độ.
• Siết chặt các chi tiết cơ khí: Kiểm tra và siết chặt các khớp nối, dây curoa. Kiểm tra độ mòn của các bộ phận cơ khí.
• Thực hiện đúng thao tác: Thực hiện thao tác thiết lập hoặc hiệu chỉnh về tọa độ gốc trước khi vận hành máy để đảm bảo máy hoạt động chính xác theo thiết kế.

6. Sản phẩm cắt bị lệch, không chính xác

Đây là lỗi ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm gia công.

* Nguyên nhân:

• Dao cắt bị lỏng: Dao cắt không được siết chặt vào đầu kẹp.
• Sai số từ phần mềm lập trình đường chạy dao: Lỗi phần mềm: Thông số gia công trong phần mềm không đúng với thực tế dữ liệu đầu vào, lỗi gia công chương trình (G-code) hoặc thiết lập sai hệ tọa độ chi tiết.
• Khớp nối, gối đỡ vít me, vòng bi, bánh răng, trục vít me bi, dây đai truyền động: Các chi tiết này bị mòn, vỡ, dơ làm xuất hiện độ rơ dọc trục hoặc trục quay. Hoặc bị sai lệch, căng không đều, thiếu bôi trơn.
• Hệ thống truyền động bị hỏng: Động cơ truyền động các trục hết tuổi thọ, momen yếu hoặc bo mạch điều khiển động cơ kém ổn định, dẫn tới không đồng bộ chuyển động.
• Gây rung động: Hệ thống máy có độ rơ cơ học do bảo trì không tốt, các kết cấu lắp ráp, gá đặt không còn chắc chắn, dẫn tới rung động trong quá trình gia công.
• Lỗi cảm biến: Lỗi xuất phát từ cảm biến hành trình hoặc cảm biến hồi tiếp, khiến máy định vị sai vị trí trục.

* Cách khắc phục:

• Siết chặt dao: Kiểm tra và siết chặt dao cắt. Đảm bảo đầu kẹp dao còn tốt.
• Đánh giá lại chương trình gia công: kiểm tra kỹ lưỡng file G-code, hệ toạ độ, offset, cấu hình máy và các thông số thiết lập phần mềm trước khi cắt. Áp dụng phương pháp chạy mô phỏng (preview, simulation) để phát hiện lỗi sai sót tiềm ẩn. Hiệu chỉnh lại máy nếu sai số vượt chuẩn.
• Tiến hành kiểm tra, cân chỉnh và bảo trì định kỳ cho toàn bộ hệ cơ khí: Kiểm tra tổng thể và tiến hành bảo dưỡng, thay thế các khớp nối, gối đỡ, bánh răng, dây đai hoặc vòng bi,... nếu phát hiện dấu hiệu mòn/ lỏng/ vỡ. Mở rộng kiểm tra kết cấu khung máy, bàn gá, độ rơ cơ học và thực hiện điều chỉnh/ cố định lại các bộ phận khi cần thiết.
• Làm sạch và hiệu chỉnh lại hệ thống truyền động: căng chỉnh lại dây đai, đảm bảo các khớp, vít me, ổ trục hoạt động trơn tru, bôi trơn đầy đủ.
• Củng cố nền móng: Đảm bảo máy được đặt trên nền vững chắc, tránh rung động ngoại cảnh. Nếu môi trường thay đổi nhiệt độ lớn, nên cân nhắc tới hiệu chỉnh bù nhiệt tự động cho máy.
• Kiểm tra cảm biến: Đo kiểm cảm biến vị trí, thay mới nếu phát hiện tín hiệu không đều, nhiễu; hiệu chỉnh lại sensor hành trình.

7. Máy CNC bị lỗi phần mềm điều khiển

Phần mềm điều khiển là cầu nối giữa người dùng và máy. Lỗi phần mềm có thể gây ra nhiều sự cố khác nhau.

* Nguyên nhân: 

• Phần mềm bị lỗi: Máy không nhận lệnh hoặc phản hồi chậm, File cài đặt bị hỏng dẫn đến các thao tác gia công bị ngắt đoạn, sản phẩm bị lỗi hoặc máy đột ngột treo, reset. Phần mềm không tương thích với hệ điều hành của máy tính. Các thông số cài đặt cấu hình, offset, hiệu chỉnh không chính xác hoặc bị mất do lỗi bộ nhớ hoặc lỗi ghi/ đọc dữ liệu trên máy.
• Nhiễm virus: Chương trình điều khiển (driver, firmware, phần mềm vận hành như G-code interpreter) gặp lỗi, xung đột phần mềm, nhiễm virus hoặc bị lỗi hệ thống.
• Vi mạch hoặc bo mạch điều khiển (Mainboard, module PLC...) bị hỏng: Máy cnc bị chập cháy do nguồn điện không ổn định hoặc tuổi thọ linh kiện này giảm.
• Thao tác sai: Người vận hành thực hiện sai quy trình trong phần mềm.

* Cách khắc phục: 

• Kiểm tra và cấu hình lại các tham số kỹ thuật trên phần mềm điều khiển: Thiết lập lại toạ độ gốc (home), offset dao, bù lỗi máy (pitch error), lập lại reference point... Gỡ bỏ phần mềm cũ và cài đặt lại phiên bản mới nhất toàn bộ phần mềm điều khiển, driver và firmware; đảm bảo các phiên bản sử dụng tương thích với máy CNC, hệ điều hành và các phụ kiện mở rộng.
• Quét virus: Thực hiện quét và diệt virus, malware tối ưu hóa hệ điều hành, sao lưu định kỳ các file quan trọng để hạn chế nguy cơ mất dữ liệu khi có sự cố. Nên lựa chọn sử dụng phần mềm điều khiển có bản quyền hoặc nguồn uy tín, tránh dùng bản lậu để hạn chế nguy cơ nhiễm mã độc, lỗi chức năng vận hành lâu dài.
• Tiến hành kiểm tra, sửa chữa hoặc thay thế các vi mạch, board điều khiển máy: Nếu phát hiện tín hiệu điều khiển không ổn định, xuất hiện lỗi phần cứng.
• Hướng dẫn sử dụng: Đào tạo người vận hành nắm vững quy trình thao tác chuẩn.

Ảnh máy CNC bị lỗi phần mềm điều khiển

8. Sửa bộ phận hơi máy CNC (lỗi khí nén, thủy lực)

Hệ thống khí nén, thủy lực điều khiển các chức năng như kẹp phôi, thay dao tự động, làm mát… Nếu gặp lỗi sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình gia công, cần đặc biệt lưu ý đến việc sửa bộ phận hơi máy CNC để đảm bảo thiết bị vận hành ổn định.

* Nguyên nhân:

• Áp suất không đủ: Van khí bị kẹt, rò rỉ khí. Nguồn khí nén hoặc thủy lực không đủ áp suất yêu cầu.
• Ống dẫn bị rò rỉ: Ống dẫn bị hỏng hoặc rò rỉ tại các mối nối.
• Bộ lọc bẩn: Bộ lọc khí nén hoặc dầu thủy lực bị bẩn, gây tắc nghẽn. Dầu bôi trơn không đạt chất lượng.

* Cách khắc phục:

• Kiểm tra áp suất: Đảm bảo áp suất nguồn cung cấp ổn định và đạt mức yêu cầu. Kiểm tra, sửa chữa bộ phận hơi máy CNC, thay mới van, bơm, cảm biến bị hỏng nếu cần thiết.
• Kiểm tra rò rỉ: Dùng xà phòng để kiểm tra các mối nối có bị rò khí không. 
• Vệ sinh bộ lọc: Đảm bảo hệ thống khí nén, thủy lực luôn sạch, đủ áp suất và được bảo trì định kỳ.

9. Gãy mũi dao, gãy dao ở cổ dao

Lỗi này không chỉ gây thiệt hại về dao cắt mà còn có thể làm hỏng sản phẩm và spindle.

* Các lỗi trong CNC:

• Sử dụng dao không thích hợp: Chọn dao có chất lượng thấp, không phù hợp với loại vật liệu gia công hoặc sử dụng sai cách cũng dễ gây gãy dao.
• Đầu kẹp bị hao mòn: Phần đầu kẹp tại cổ dao trải qua thời gian dài sử dụng hoặc do bảo dưỡng không đúng quy cách nên bị mài mòn, làm giảm khả năng giữ dao chắc chắn.
• Tham số gia công không chính xác: Tốc độ cắt quá cao, áp lực lớn hoặc các thông số cắt không phù hợp gây ra lực tác động mạnh, khiến mũi dao dễ bị gãy.

* Cách khắc phục lỗi máy CNC:

• Chọn dao phù hợp: Luôn sử dụng loại dao được khuyến nghị cho vật liệu gia công. Thay mới đầu kẹp và ốc mũ bằng linh kiện chất lượng tốt nhằm đảm bảo độ cố định chắc chắn và ổn định khi gia công. Đồng thời, thực hiện bảo trì định kỳ theo đúng lịch trình.
• Thay đầu kẹp: Thay mới đầu kẹp và ốc mũ để đảm bảo độ bám chặt.
• Hiệu chỉnh thông số: Kiểm tra và điều chỉnh lại các tham số gia công như tốc độ, áp suất, chiều sâu cắt để quá trình hoạt động duy trì ổn định và an toàn cho máy cũng như sản phẩm.

Ảnh gãy mũi dao máy CNC

10. Máy CNC bị rò điện, lỗi nguồn điện

Đây là lỗi cực kỳ nguy hiểm, có thể gây mất an toàn cho người vận hành và hỏng máy.

* Nguyên nhân:

• Không nối đất hoặc nối đất kém: Dây tiếp đất bị lỏng hoặc không được nối đúng cách. Có hiện tượng giật điện khi chạm vào máy. Dây điện, ổ cắm hoặc các thiết bị liên quan bị hư hỏng, rò rỉ điện.
• Chập mạch: Chập mạch trong hệ thống điện của máy. 

* Cách khắc phục: 

• Ngắt nguồn điện ngay lập tức: Khi phát hiện rò điện, việc đầu tiên là ngắt toàn bộ nguồn điện. Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ, tuân thủ các quy định an toàn về điện, sau đó kiểm tra kỹ các khu vực điện quanh máy như dây cáp, ổ cắm và thiết bị liên quan để tìm ra điểm phát sinh hiện tượng rò điện.
• Kiểm tra dây nối đất: Đảm bảo dây nối đất của máy CNC được kết nối chắc chắn, không bị đứt hay lỏng lẻo. Đồng thời, kiểm tra điện trở nối đất theo tiêu chuẩn hiện hành (tại Việt Nam là 10 ohm) để đảm bảo hệ thống an toàn khi vận hành.
• Tìm nguồn rò rỉ: Sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra từng bộ phận, tìm ra vị trí bị rò điện và sửa chữa.

Những lưu ý VÀNG để sửa chữa các lỗi máy CNC an toàn và hiệu quả

• Luôn ngắt nguồn điện chính: Đảm bảo máy CNC đã tắt, ngắt nguồn điện cũng như các nguồn năng lượng tiềm ẩn khác như khí nén hoặc thủy lực để ngăn chặn nguy cơ giật điện, rò điện hoặc các tai nạn ngoài ý muốn.
• Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ: Luôn mang găng tay cách điện, kính bảo hộ, giày bảo hộ và chỉ dùng các dụng cụ chuyên dụng phù hợp với hạng mục sửa chữa để bảo vệ bản thân khỏi những rủi ro cơ khí và điện tử. 
• Kiểm tra an toàn: Luôn giữ lại hoặc kiểm tra các tấm bảo vệ, lưới che, nắp chắn trên máy trước - trong - và sau khi sửa chữa, tránh tiếp xúc trực tiếp với trục, bánh răng, đầu dao đang quay hoặc bộ phận truyền động khác. Đảm bảo dây tiếp địa tốt, đạt điện trở tiêu chuẩn; kiểm tra nút dừng khẩn cấp, hệ thống cảnh báo hoạt động sẵn sàng để đảm bảo an toàn điện tối đa cho cả người và máy.
• Quan sát và ghi chép cẩn thận: Ghi lại mọi thay đổi hoặc thông số đã chỉnh sửa. Điều này giúp bạn dễ dàng theo dõi và khắc phục nếu có lỗi phát sinh sau này. Quan sát, lắng nghe tiếng động lạ, kiểm tra các bộ phận bị hao mòn: bạc đạn, trục, bánh răng, bo mạch, dây nguồn, cảm biến…, vệ sinh /làm sạch/ làm nguội máy trước hoặc sau khi thao tác.
• Vệ sinh định kỳ: Thường xuyên thực hiện kiểm tra, bảo dưỡng toàn diện nhằm phát hiện sớm và ngăn ngừa các lỗi lặp lại, giảm rủi ro hỏng hóc, nâng cao tuổi thọ máy.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia: Không tự ý sửa chữa nếu thiếu kinh nghiệm hoặc chưa hiểu máy; nên liên hệ đội ngũ chuyên môn để đảm bảo an toàn tuyệt đối và hiệu quả tối đa.

Việc nhận biết sớm các lỗi trong CNC và áp dụng đúng cách khắc phục lỗi máy CNC sẽ giúp bạn tiết kiệm chi phí, duy trì hiệu quả sản xuất và kéo dài tuổi thọ thiết bị. Đừng quên bảo dưỡng định kỳ, sử dụng linh kiện chính hãng và liên hệ chuyên gia khi gặp sự cố phức tạp. Nếu bạn cần tư vấn liên hệ ngay Kỷ Nguyên Máy qua hotline: 077.209.8686.