Trục vít me máy tiện là gì? Nguyên lý, cấu tạo & phân loại

Trục vít me máy tiện là một trong những bộ phận truyền động tuyến tính quan trọng nhất trong ngành cơ khí chế tạo, đặc biệt đối với các dòng máy tiện truyền thống lẫn hiện đại. Nhờ khả năng chuyển đổi chuyển động quay của động cơ thành chuyển động tịnh tiến chính xác, trục vít me giúp điều khiển vị trí bàn xe dao và đầu cắt một cách mượt mà, ổn định và bền bỉ. Sự phát triển của công nghệ vít me, đặc biệt là vitme bi, đã mang lại nhiều cải tiến vượt trội về độ chính xác, tuổi thọ và hiệu suất vận hành cho máy tiện. Cùng Kỷ Nguyên Máy tìm hiểu chi tiết về linh kiện!

Ảnh trục vít me máy tiện là gì? Nguyên lý, cấu tạo & phân loại

Trục vít me máy tiện là gì?

Trục vít me máy tiện là bộ phận truyền động quan trọng, đảm nhiệm vai trò chuyển đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến chính xác cho bàn xe dao hoặc các bộ phận trượt của máy tiện. Nhờ thiết kế đặc biệt với ren xoắn và đai ốc, trục vít me giúp điều khiển vị trí dao cắt, đảm bảo gia công đạt độ chính xác cao, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của các chi tiết cơ khí phức tạp.

Ảnh trục vít me máy tiện

Cấu tạo của trục vít me máy tiện

Cấu tạo trục vít me máy tiện gồm các thành phần chính sau:

• Đai ốc cầu: Đai ốc chứa các viên bi trong rãnh xoắn, giúp chuyển động tịnh tiến khi trục vít quay.
• Vòng tuần hoàn bi: Dẫn hướng các viên bi di chuyển liên tục trong đai ốc.
• Vỏ bảo vệ: Che chắn bụi bẩn, mạt kim loại, tăng tuổi thọ linh kiện.
• Gối đỡ: Cố định hai đầu trục vít me, giữ chuyển động ổn định, không rung lắc.
• Cơ cấu hồi bi: Nằm trong đai ốc cầu, đưa viên bi về vị trí ban đầu sau mỗi chu kỳ.
• Gối đỡ trục vít me: Gắn trục vít me lên hai đầu gối đỡ để ổn định chuyển động, giảm rung lắc.

Ảnh cấu tạo của trục vít me máy tiện

Nguyên lý hoạt động trục vít me máy tiện

Trục vít me máy tiện hoạt động dựa trên nguyên lý chuyển đổi chuyển động quay của trục vít thành chuyển động tịnh tiến của đai ốc và bàn xe dao:

• Khi trục vít quay, các viên bi lăn trong rãnh ren giữa trục vít và đai ốc, giúp đai ốc di chuyển dọc theo trục.
• Nhờ đó, bàn xe dao hoặc bộ phận trượt của máy tiện được điều chỉnh vị trí chính xác, phục vụ quá trình cắt gọt.
• Cơ cấu này giúp giảm ma sát, tăng độ chính xác, kéo dài tuổi thọ máy và giảm hao mòn linh kiện.

Phân loại trục vít me máy tiện

Phân loại theo số đầu mối ren

• Một đầu mối ren: Thiết kế đơn giản, bước vít nhỏ, phù hợp cho ứng dụng không yêu cầu tốc độ cao.
• Nhiều đầu mối ren: Góc xoắn lớn, tỷ số truyền cao, cho phép di chuyển nhanh hơn, phù hợp ứng dụng cần hiệu suất lớn.

Phân loại theo công dụng

• Dùng cho máy tiện CNC: Yêu cầu độ chính xác cao, thường sử dụng trục vít me bi với bước vít nhỏ.
• Dùng cho máy tiện cơ, máy tiện thủ công: Có thể dùng trục vít me trượt (không bi), bước vít lớn, phù hợp lực đẩy lớn nhưng không cần độ chính xác tuyệt đối.

Phân loại theo thương hiệu

• Thương hiệu phổ biến: GTEN, NSK, SKF, HIWIN, TBI… Mỗi thương hiệu có ưu điểm riêng về chất lượng, độ bền, giá thành và dịch vụ hậu mãi.

Phân loại theo phương pháp gia công

• Gia công ép ren: Độ chính xác cấp C10, C7, C5 – phù hợp ứng dụng phổ thông.
• Gia công tiện, mài chính xác: Độ chính xác cấp 7, cấp 5, cấp 3 – dùng cho máy tiện CNC, yêu cầu cao về độ chính xác và độ bền

Ảnh trục vít me máy tiện

Tiêu chuẩn trục vít me máy tiện

Để đảm bảo hoạt động ổn định, chính xác và bền bỉ, trục vít me máy tiện cần đáp ứng các tiêu chuẩn sau:

• Độ chính xác: Sai số tuyến tính nhỏ, cấp chính xác C7, C5, C3 tùy ứng dụng.
• Hiệu suất truyền động: Hiệu suất đạt xấp xỉ 100%, chuyển động mượt mà, không rung lắc.
• Chất liệu: Thép hợp kim cao cấp, chịu lực và mài mòn tốt.
• Độ ổn định: Hoạt động êm ái, giảm tiếng ồn, hạn chế ma sát và rung động.
• Khả năng chịu tải: Đáp ứng tải trọng lớn, vận hành liên tục mà không biến dạng.

Ảnh tiêu chuẩn trục vít me máy tiện

Dùng vitme bi làm máy tiện cơ có được không

Dùng vitme bi làm máy tiện cơ có được không? Đây là thắc mắc phổ biến của nhiều người dùng khi muốn nâng cấp hoặc cải tiến máy tiện cơ truyền thống. Câu trả lời là: Có thể dùng vitme bi cho máy tiện cơ, thậm chí đây là giải pháp tối ưu nếu bạn cần, vì:

• Giảm ma sát, chuyển động mượt mà, nhẹ hơn so với vitme trượt truyền thống.
• Độ chính xác định vị cao, phù hợp cho các ứng dụng yêu cầu độ chính xác lớn.
• Tuổi thọ cao, ít phải bảo trì, vận hành êm ái, giảm rung lắc và tiếng ồn.
• Tăng hiệu suất, tiết kiệm năng lượng cho máy tiện cơ.

Tuy nhiên, khi thay thế, bạn cần lưu ý:

• Đảm bảo tương thích kích thước, bước ren, kiểu lắp với hệ thống cũ.
• Chọn đúng cấp chính xác phù hợp với yêu cầu gia công.
• Cân nhắc chi phí đầu tư, vì vitme bi có giá thành cao hơn loại thường.

Trục vít me máy tiện đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo độ chính xác, ổn định và hiệu quả cho mọi hệ thống gia công cơ khí hiện đại. Việc lựa chọn đúng loại trục vít me, cũng như nâng cấp lên vitme bi khi cần thiết, sẽ giúp máy tiện vận hành mượt mà, bền bỉ và tiết kiệm chi phí bảo trì lâu dài. Nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ cung cấp trục vít me máy tiện chính hãng, đa dạng chủng loại và được tư vấn kỹ thuật tận tâm, hãy liên hệ ngay Kỷ Nguyên Máy qua hotline: 077.209.8686 để được hỗ trợ nhanh chóng và chuyên nghiệp.