Trục vitme là gì? Toàn tập về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, phân loại & cách lựa chọn

Bạn đang tìm đáp án cho câu hỏi “Trục vít me là gì?” Bạn muốn hiểu hơn về linh kiện này để phục vụ tốt cho công việc? Vậy thì bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp tất tần tật các câu hỏi về trục vitme nhé!

Ảnh trục vitme là gì? Toàn tập về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, phân loại & cách lựa chọn

Trục vít me là gì? 

“Trục vít me là gì?” là một câu hỏi phổ biến của những người mới vào nghề, bởi vì bạn không thường gặp linh kiện này trong cuộc sống hàng ngày. Trục vít me là một thanh kim loại có ren đặc biệt. Khi trục vít quay, các viên bi thép sẽ lăn trong rãnh giữa trục vít và đai ốc, đẩy đai ốc di chuyển dọc theo trục vít. Nhờ có bi thép trong đai ốc vitme, ma sát giữa trục vít và đai ốc giảm đáng kể, giúp hệ thống hoạt động êm ái và hiệu quả hơn.

Ball screw là gì? Đây là tên gọi tiếng Anh của vitme bi, một bộ truyền động tuyến tính sử dụng bi thép để chuyển đổi chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến với độ chính xác và hiệu suất cao. Ngoài tên gọi “vitme bi” và “ball screw”, thiết bị này còn được biết đến với các tên như trục vít me bi, trục vitme bi, hay vitme tuần hoàn bi tùy theo vùng miền và lĩnh vực ứng dụng.

Ảnh trục vitme là gì? 

So với trục vít thông thường (vít chì), trục vít me (hay trục vitme, vít me, ball screw) vượt trội nhờ ứng dụng cơ chế bi lăn giữa trục và đai ốc. Nhờ đó, trục vít me đai ốc bi giúp giảm ma sát đến mức tối thiểu, đạt hiệu suất truyền động trên 90%, vận hành cực kỳ mượt, chính xác và ít phát sinh nhiệt. Còn trục vít thường tạo ma sát trượt trực tiếp, hiệu suất chỉ khoảng 50–60%, nhanh mòn, dễ phát tiếng ồn và sai số tích tụ theo thời gian. Bù lại, vít thường có kết cấu đơn giản, giá thành rẻ, thích hợp cho ứng dụng không đòi hỏi độ chính xác cao.

Cấu tạo trục vít me đai ốc chi tiết

Cấu tạo trục vít me đai ốc bi bao gồm các thành phần chính:

• Trục vít: Đây là một trục vít kim loại dài, được làm từ thép hợp kim chất lượng cao và tôi cứng bề mặt. Trên thân trục được tiện các rãnh ren hình cầu hoặc hình thang để các viên bi có thể lăn bên trong.
• Đai ốc vít me: Bộ phận chứa rãnh ren đồng bộ, di chuyển tịnh tiến dọc theo trục vít. Bên trong là nơi đặt các viên bi thép GCr15 và cơ cấu hồi bi.
• Viên bi thép: Các viên bi thép làm từ thép GCr15, được đặt vào giữa rãnh ren của trục vít và đai ốc. Chúng có vai trò giảm ma sát trượt thành ma sát lăn, giúp cơ cấu chuyển động mượt mà, hiệu suất cao và giảm hao mòn. Sự kết hợp này tạo thành cơ cấu trục vít me đai ốc bi.
• Gối đỡ trục vít me: Cố định hai đầu trục vít, đảm bảo trục không bị rung lắc, võng khi hoạt động. Gồm 2 loại chính: gối đỡ cố định (Fixed Side - BK, FK) và gối đỡ tự do (Supported Side - BF, FF).
• Khớp nối: Kết nối đuôi trục vít me với trục của động cơ (thường là động cơ servo hoặc step motor).

Các bộ phận này phối hợp tạo nên cấu tạo trục vít hoàn chỉnh cho các ứng dụng cơ khí chính xác.

Ảnh cấu tạo trục vít me đai ốc chi tiết

Nguyên lý hoạt động của trục vitme

Nguyên lý hoạt động của trục vitme dựa trên chuyển động quay của trục vít. Khi trục vitme quay, các viên bi lăn giữa ren trục và đai ốc giúp biến chuyển động quay thành chuyển động tịnh tiến với độ mượt và chính xác cao. Đối với trục vít me đai ốc bi, hiệu suất có thể đạt trên 90%, giảm hao mòn, tăng tuổi thọ và làm việc êm ái hơn nhiều so với vít thường

Các loại trục vít me đai ốc bi phổ biến hiện nay

Vitme là gì phân loại – Có nhiều cách phân loại trục vít me như sau:

Theo phương pháp gia công

• Vít me tiện: Tiện ren vitme là quá trình gia công rãnh ren trên trục vít bằng công nghệ tiện, mài hoặc CNC. Chất lượng tiện ren vitme quyết định trực tiếp độ chính xác truyền động, độ bền, chống mài mòn và hiệu quả vận hành của trục vít me đai ốc bi.
• Vít me mài: Gia công bằng phương pháp mài ren, độ chính xác rất cao (C0, C1, C3, C5). Dùng cho máy CNC, máy đo lường...

Theo cấp độ chính xác

Trục vít me được sản xuất với nhiều cấp độ chính xác khác nhau như C10, C7, C5, C3 nhằm phù hợp với yêu cầu kỹ thuật và khả năng tải của từng loại thiết bị. Cấp độ càng thấp thì độ chính xác càng cao, góp phần tăng hiệu suất truyền động và giảm rung lắc trong quá trình vận hành

Theo cơ cấu hồi bi

• Trục vít me đai ốc bi: sử dụng viên bi lăn để giảm ma sát giữa trục vít và đai ốc, cho chuyển động mượt mà, hiệu suất truyền động cao, được đánh giá là phổ biến và được ưa chuộng nhất hiện nay.
• Trục vít me đai ốc trượt: ma sát lớn hơn do không có viên bi lăn, thường dùng cho những ứng dụng không cần độ chính xác quá cao.

Bên cạnh đó, nếu xét theo hình dạng ren, các loại vitme hiện nay còn có vít me ren cầu, ren thang (Acme, trapezoidal), hình vuông, chữ T,...

Ảnh các loại trục vitme phổ biến

Cách lựa chọn trục vít me chuẩn xác nhất

1. Xác định yêu cầu kỹ thuật của hệ thống

• Xác định rõ mục đích sử dụng trục vít me trong hệ thống cơ khí hoặc máy CNC, bao gồm: tải trọng, tốc độ di chuyển, độ chính xác và môi trường làm việc.

2. Cách chọn đường kính vitme và bước răng phù hợp

• Đường kính trục vít me càng lớn thì khả năng chịu tải càng cao.
• Bước răng nhỏ giúp tăng độ chính xác chuyển động, trong khi bước răng lớn phù hợp với các ứng dụng cần tốc độ di chuyển nhanh hơn.

3. Lựa chọn chất liệu trục vít me

• Chất liệu phổ biến là thép không gỉ hoặc hợp kim thép cường độ cao, giúp tăng độ bền và khả năng chống mài mòn.
• Nếu làm việc trong môi trường đặc biệt (ẩm ướt, hóa chất), nên chọn vật liệu có khả năng chống ăn mòn tốt.

4. Đánh giá loại trục vít me phù hợp

• Có nhiều loại trục vít me như trục vít me bi, trục vít me vuông, trục vít me hình chữ T... Mỗi loại có ưu điểm và ứng dụng riêng.
• Chọn trục vít me có lớp phủ bề mặt hoặc xử lý nhiệt để tăng khả năng chống mài mòn, kéo dài tuổi thọ, giảm chi phí bảo trì và thay thế.

6. Lựa chọn nhà cung cấp uy tín

• Ưu tiên các thương hiệu, nhà sản xuất có kinh nghiệm và uy tín trên thị trường để đảm bảo chất lượng, độ đồng nhất và dịch vụ hậu mãi tốt.

7. Cân nhắc chi phí và hiệu quả đầu tư

• Đánh giá tổng chi phí đầu tư so với hiệu quả vận hành và tuổi thọ của trục vít me. Không nên chỉ chọn sản phẩm giá rẻ mà bỏ qua các yếu tố về chất lượng và độ bền, vì điều này có thể làm tăng chi phí bảo trì về lâu dài.

Ảnh Trục vitme

Trục vitme được bán tại các cửa hàng Kỷ Nguyên Máy là sản phẩm chính hãng, được nhập khẩu từ nước ngoài, có nhiều ưu điểm nổi bật: độ bền tốt, chính xác, tuổi thọ cao và giá thành cạnh tranh nhất thị trường. Ngoài trục vitme, Kỷ Nguyên Máy cũng cung cấp nhiều linh kiện cơ khí khác như thanh trượt, con trượt, gối đỡ, đai ốc vitme bi, phụ kiện vitme, … với nhiều mẫu mã, đáp ứng đầy đủ nhu cầu của khách hàng. Hy vọng qua bài viết này, mọi người không chỉ biết “Trục vít me là gì?” mà còn hiểu các đặc điểm, ứng dụng của trục vít me cũng như nơi mua trục vitme tốt nhất. Muốn tư vấn kỹ hơn về linh kiện, hãy liên hệ ngay hotline: 077.209.8686.